Τι είναι το άγχος;
Και ήρθε η στιγμή που προετοιμαζόμασταν τόσο καιρό…να ανέβουμε στη σκηνή και να τραγουδήσουμε… Ίσως νοιώσουμε ξηρότητα στο στόμα, ταχυκαρδία, “κόμπο” στον λαιμό, ίσως τρέμουν τα πόδια μας και αισθανόμαστε μια δυσφορία. Με λίγα λόγια νοιώθουμε άγχος. Μπορεί να αντιμετωπιστεί το άγχος στη σκηνή; Και αν ναι, πως; Πρώτα απ’ όλα είναι σημαντικό να τονίσω ότι το άγχος είναι κάτι το απόλυτα φυσιολογικό. Κάποιοι αισθάνονται λιγότερο άγχος και κάποιοι περισσότερο. Κάποιοι το διαχειρίζονται καλύτερα και κάποιοι όχι. Ακόμα και οι γνωστοί τραγουδιστές αισθάνονται άγχος πριν και κατά τη διάρκεια μιας συναυλίας ή μιας παράστασης. Όμως τι είναι το άγχος; Το άγχος είναι φόβος. Ο φόβος μπορεί να είναι για διαφορετικούς λόγους. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να κοιτάξουμε μέσα μας και να καταλάβουμε για ποιο λόγο φοβόμαστε. Οφείλουμε να είμαστε απόλυτα ειλικρινείς με τον εαυτό μας.
Ο φόβος του αγνώστου
“Creativity is the power to create something from nothing” Esperanza Spalding, Αμερικανίδα τζαζ μουσικός
Ο φόβος του αγνώστου είναι ένα πολύ δυνατό συναίσθημα. Το άγνωστο είναι μία κατάσταση που δεν γνωρίζουμε, κάτι που δεν ξέρεις τι θα συμβεί. Αυτή όμως είναι και η ομορφιά της δημιουργικότητας. Μέσα από αυτή την κατάσταση πήραν σάρκα και οστά τα μεγαλύτερα έργα σε όλες τις εποχές. Ένας καλλιτέχνης δεν γνωρίζει τι θα συμβεί την ώρα που δημιουργεί, και αυτό είναι συναρπαστικό! Αν ήταν όλα προβλέψιμα, θα χανόταν όλος αυτός ο αυθορμητισμός και η μαγεία της στιγμής. Αυτό είναι σημαντικό να το καταλάβει ένας καλλιτέχνης που ασχολείται με τις παραστατικές τέχνες και να αποδεχτεί τον φόβο του αγνώστου. Ο φόβος δεν είναι εχθρός μας, αλλά φίλος μας και όταν τον αγκαλιάσουμε και τον καλωσορίσουμε στην σκηνή, τότε μπορούμε να απελευθερωθούμε και να εξωτερικεύσουμε όλο τον πλούτο που υπάρχει μέσα μας.
Ο φόβος της απόρριψης
Ένας άλλος λόγος που κάποιος νοιώθει άγχος στην σκηνή είναι επειδή νοιώθει ότι το κοινό θα τον επικρίνει. Αυτό μεταφράζεται στο μυαλό του σαν απόρριψη και αισθάνεται ότι μειώνεται η αξία του σαν καλλιτέχνης ή ακόμα και σαν άνθρωπος. Φοβάται να ρισκάρει και να αφήσει τον εαυτό του ελεύθερο μην τυχόν και κάνει κάποιο λάθος. Αυτό έχει τις ρίζες του στον τρόπο που μεγάλωσε μέσα στην οικογένεια και στον τρόπο αντίληψης της κοινωνίας. Είναι λοιπόν ένα προσωπικό και κοινωνικό θέμα που οφείλει ο τραγουδιστής να επιλύσει μόνος του ή και με την βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή, έτσι ώστε να τακτοποιήσει μέσα του του κάποιες λανθασμένες πεποιθήσεις και να αποδεχτεί τον εαυτό του, ακόμα και τα λάθη που μπορεί να κάνει…εξάλλου, κανείς δεν είναι τέλειος…
Αντιμετώπιση
“Μηδέν της τύχης, αλλά πάντα της ευβουλίας και της προνοίας.” Πλούταρχος, 47-120 μ.Χ.
Στην πράξη, η σωστή προετοιμασία είναι ο καλύτερος τρόπος για να τονώσουμε την αυτοπεποίθηση μας και να διαχειριστούμε το άγχος. Μελετάω καθημερινά με τον σωστό τρόπο, μαθαίνω τα λόγια των τραγουδιών απ’ έξω, αναλύω το κείμενο του τραγουδιού και δίνω προσοχή στην σωστή εκφορά του λόγου. Επίσης αν έχω τις γνώσεις, αναλύω το έργο μουσικά (φόρμα, αρμονία, μελωδία, ρυθμός). Όλα αυτά τα εργαλεία είναι χρήσιμα για τον τραγουδιστή και τον βοηθούν όχι μόνο να εξελιχτεί σαν καλλιτέχνης αλλά και να σταθεί απέναντι στο κοινό με θετική στάση, μετατρέποντας την ενέργεια του φόβου σε ενέργεια δημιουργίας. Την μέρα της συναυλίας ή των εξετάσεων είναι σημαντικό να είστε ξεκούραστοι και να κάνετε ασκήσεις αναπνοής και τεντώματα έτσι ώστε να ξυπνήσει καλά το σώμα σας και να νοιώσετε πιο ήρεμοι. Στη συνέχεια κάνετε ένα φωνητικό ζέσταμα. Σημαντική επίσης είναι η διατροφή. Τρώμε πλήρή και ελαφριά γεύματα πλούσια σε πρωτεΐνη, για να έχουμε ενέργεια. Αποφεύγουμε τον καφέ γιατί η καφεΐνη μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα του άγχους. Όταν βρίσκεστε στη σκηνή, μην ξεχάσετε να αναπνέετε βαθιά και ήρεμα, και εστιάστε την προσοχή σας στην αγάπη σας για το τραγούδι και όχι στο τι μπορεί να πουν ή να σκεφτούν οι άλλοι. Ψυχολογικά, ίσως σας βοηθήσει η παρουσία ενός κοντινού σας προσώπου στο κοινό. Αποδεχτείτε ότι θα έχετε άγχος (είναι κάτι το φυσιολογικό) και απολαύστε το τραγούδι. Αφήστε το σώμα σας ενεργητικά χαλαρό και παρατηρήστε το. Ήρθε η στιγμή να αφεθείτε σε αυτή την υπέροχη στιγμή της μουσικής που τόσο αγαπάτε! Είστε ελεύθεροι να δημιουργήσετε, να ρισκάρετε! Το αποτέλεσμα δεν έχει σημασία! Και αν κάνετε λάθη, δεν πειράζει. Μην σταματάτε την προσπάθεια και μην απογοητεύεστε! Τα λάθη είναι οι δάσκαλοί μας! Ας μάθουμε κάτι από αυτά…
Αρθρογράφος: Άρης Σφακιανάκης
Ο Άρης Σφακιανάκης διδάσκει κλασικό και μοντέρνο τραγούδι στο Ηράκλειο Κρήτης. Επίσης έχει αναλάβει τη διεύθυνση και τη διδασκαλία χορωδιών. Για περισσότερες πληροφορίες πατήστε εδώ.